(sách)Tín ngưỡng thờ mẫu và tam tứ phủ-tg:Phúc Yên

(Bản 3)
Chim kêu vượn hót trên ngàn
Dưới khe cá bạc cá vàng chầu lên
Tam thai ngũ nhạc án tiền
Trăng thanh gió mát quần tiên hội đồng.
Khi vui ngự chiếc xe rồng
Lúc buồn gảy khúc đàn thông,tỳ bà
Ngự đồng yến vũ,oanh ca
Khoan thai cô lại về tòa sơn trang.
Rong chơi mười tám cửa ngàn
Tam thập lục động sơn trang phép mầu
Trở về Quán Cháo,Đền Dâu
Danh lam cổ tích một bầu cảnh tiên.
Cửu Tỉnh,Mẫu đã ban truyền
Quyền cô chấp chính khắp miền trần gian.
Dầu ai hữu sự kêu van
Cô thương những kẻ trần phàm u mê.
Những khi khuya sớm đi về
Thập phương tiến bái cô xóa đi lỗi lầm.
Ai mà ngạo ngược cường hung
Coi thường cô Chín đền Sòng không thiêng.
Hành cho điên đảo,đảo điên
Trăm muôn thứ bệnh liên miên tháng ngày.
Giận ai cô đã ra tay
Làm cho đau ốm hẹn ngày mạng vong
Làm cho bệnh ốp vào trong
Cơm ăn chẳng đựoc khiến lòng đầy vơi
Khi lạnh lúc toát mồ hôi
Đập đầu lạy đất bái trời mà kêu
Tìm cô cầu đảo bái kiều
Cô về phán bảo những điều nhỏ to
Cô thương chỉ bảo dặn dò
Nước tiên chín giếng cô cho lại lành.
Tiếng đồn cô Chín anh linh
Trong Nam,ngoài Bắc phụng tình làm tôi
Tiên dù lánh hạc về trời
Hồn thiêng vẫn ở lòng ngừoi thế gian

Bản 4
Bóng gương nga soi miền Nam Việt
Gặp bạn hiền ai biết rằng ai
Có tiên than nữ đan đài
Quản cai chín giếng nơi ngoài Sòng Sơn
So bề tài sắc ai hơn
Hoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châu
Cung tiên giá ngự long lâu
Sửa sang xiêm áo về chầu Mẫu Vương
Cảnh tiên thú vị lạ nhường
Cô đà dạo khắp bốn phương xa gần
Phép cô giá vũ đằng vân
Cứu người ngoài Bắc hiển thần cõi nam
Dấu thiêng cô để trong am
Cây si đánh dấu ngàn năm thành chồi
Nền son liệt truyện hẳn hoi
Ngũ hành bát quái luân hồi Đồ Thư
Phép cô biến hiện thần cơ
Nhờ ơn Quốc Mẫu đã dư thế thần
Tiên cô cứu trợ người trần
Ai hay nhủ bảo ,biết thân giữu gìn
Vâng lời Mẫu nhủ cô lên
Nhờ tay tạo hóa được lên Châu Trần
Muôn nhờ gặp chốn thanh tân
Nhường xa bạn học nhường gần bạn tiên
Ba trăng đã ước mười nguyền
Miếu thờ cô lập thạch bàn cây si
Sòng Sơn rừng suối đi về
Một mầu hương lửa bốn mùa gió trăng
Thanh tân lịch sự nào bằng
Lấy cây làm tán lấy trăng làm đèn
Thiếu cổ thụ cam toàn
Một màu hương khói bốn bên suối rừng đàn thông
Phách trúc vang lừng
Chim dâng quả cúng vượn dâng hoa hầu
Tiếng đồn khắp hết đâu đâu
Kẻ xin phép lạ người cầu bùa thiêng
Nén hương bát nước khấn nguyền
Lễ kêu cô chín trình lên bơ tòa
Tàn nhang nước thải ban ra
Uống vào bệnh đỡ ngay đà bình yên
Xin cô chắc giáng điện tiền
Cây si giếng nước là nền dấu xưa
Đồng cô hương khói phụng thờ
Mấy người đã dễ được nhờ lộc vinh
Trần gian lễ bạc tâm thành
Cô lên thượng tấu thiên đình thánh cung
Tai trừ lộc hưởng thiên chung
Bát thiên thụ hưởng thiên xuân thọ trường

múa quạt:
Quạt tầu ba sáu nan xương
Cô cầm tới quạt cô thương thanh đồng
Quạt xanh quạt trắng quạt hồng
Quạt trắng dưới thoải quạt hồng trên thiên
Đôi tay múa lượn cánh tiên
Lầu lầu thu nguyệt thượng thiên trên trời
Cánh tiên bay bổng tuyệt vời
Nhác trông tựa thể giáng người tiên nga
Quạt cho gió lộng sơn hà
Quạt cho nam nữ trẻ già vui tươi
Quạt cho chim hót hoa cười
Quạt cho mát rượi lòng người thế gian
Quạt cho sóng lặng bể an
Trăng sao sáng tỏ xua tan mây mờ
Trần gian căn số phải thờ
Chưa ra hầu hạ còn cơ còn đầy
Tưởng rằng thẹn gió e mây
Ai ngờ phút nhớ phút khuây chẳng ngờ
Khi vui múa quạt múa cờ
Múa quạt tiến mẫu múa cờ tiến vua
Dệt gấm thêu hoa:
Đền thờ khung cửi bằng vàng
Thoi ngà nạm ngọc thừa nhàn thêu hoa
Về đồng xe chỉ luồn sa
Chỉ thêu ánh tuyết kim sa ánh vàng
Mũi kim (thêu) đưa xuống nhẹ nhàng
Đưa lên khéo léo đảm đang thay là
Cô thêu thỏ lặn ác tà
Thêu non thêu nước thêu hoa thêu người
Tiều phu kiếm củi trên đồi
Sóng cồn mặt nước cá bơi giữa dòng
Cô thêu mấy áng mây hồng
Thêu nàng chức nữ ngự cung Quảng Hàn
Tay tiên dệt lụa thêu loan
Cát hồng tiên nữ tòa vàng vua cha

VĂN THỈNH CÔ MƯỜI
Cô Mười Đồng Mỏ Chi Lăng
Cờ thần kiếm bạc cứu dân phù đời
Dâng nhang tôn hiệu Cô Mười
Mỏ Ba chốn ấy cô là người thần tiên

VĂN CÔ BÉ
Bản 1
Văn Cô Bé Thượng Ngàn
Riêng một thú trên ngàn thiếu lĩnh
Đỉnh non bồng một cảnh sơn trang
Xinh thay thời thú trên ngàn
Bầu Trời cảnh Phật phong quang bốn mùa
Trên bát ngát trăm hoa đua nở
Dưới cảnh rừng bầy thú dạo chơi
Chim bay chấp chới mọi nơi
Cá theo dòng nước đua bơi vẫy vùng
Trên ngàn tùng gió rung lác đác
Đỉnh sườn non đá xếp cheo leo
Sông Thương nước chảy trong veo
Người xuôi kẻ ngược hò reo vang lừng
Núi xếp núi mấy tầng cao thấp
Cây chen cây tràn ngập màu xanh
Càng nhìn đồi núi càng xinh
Hoa phô sắc thắm đua tranh mọi màu
Ngắm thích chí một bầu phong cảnh
Mùi cơm lam, thịt thính, tính ưa
Đồng Đăng, Ao Cả, Chợ Bờ
Sông Thao, sông Cả, sông Bờ, sông Dâu
Kìa Ngư phủ buông câu thả lưới
Nọ tiều phu đốn củi rừng sâu
Bốn mùa gió mát trăng thâu
Non nhân nước trí một bầu cảnh tiên
Thú cảnh vật rừng sim ao cá
Sẵn mang giang, măng trúc, măng tre
Bạn Tiên đủng đỉnh ra về
Nón chiêng hài xảo lẵng huê ngạt ngào
Sớm Sông Lô, tối vào Tuần Hạc
Bạn Tiên ngồi đàn hát líu lo
Rượu tăm hiến đủ ba vò
Cơm lam, thịt thính, khế chua, măng vầu
Thoi độc mộc đua nhau bẻ lái
Vượt muôn trùng thác Cái ghềnh con
Ầm ầm nước chảy đá mòn
Xa nghe tiếng vượn ru con buồn rầu
Loài bách thú rủ nhau tìm đến
Vượt muôn trùng dâng tiến quả hoa
Lệnh truyền bạch tượng chín ngà
Tiên Cô giá ngự kèn loa xập xình
Ngự tính tình đàn thông phách trúc
Nhịp xênh ngô sáo trúc véo von
Xa nghe tiếng cú gọi hồn
Rừng thiêng nước độc đầu non hổ gầm
Loài cầy cáo âm thầm lặng lẽ
Lũ gà rừng thường lệ điểm canh
Nửa đêm giờ Tý hiện hình
Áo chàm hoa thắm đai xanh mỹ miều
Giận hài xảo lưng đeo cung tiễn
Hú ba quân thẳng tiến rừng sâu
Lệnh truyền Mán mọi sơn đầu
Nghe Cô hạ lệnh rủ nhau mà về
Cho trấn khắp sơn khê rừng cấm
Các cửa rừng Bắc Nẫm sông Neo
Dù ai mắc bệnh hiểm nghèo
Tiên Cô phù chú bệnh đều tan không
Kẻ xuôi ngược dốc lòng thành kính
Nguyện đời đời hưng thịnh đề đa
Thỉnh Cô trắc giáng đền tòa
Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường.

Văn Cô Bé Đông Cuông
Nương xanh ngắt núi đồi hùng vĩ
Đền Đông Cuông tú khí chung linh
Sông Thao thác đổ trướng hình
Đông Cuông cổ tích hữu tình danh lam
Tiên Cô Bé trên ngàn lừng lẫy
Đất Đông Cuông đã dậy thần oai
Trăng in mặt nước ghềnh ngai
Chênh vênh núi đá suối đồi bao la
Tiên Cô Bé vào ra hầu cận
Việc trong ngoài cần mẫn sớm trưa
Mẫu ban coi sóc các toà
Nhờ tay Cô Bé thông già thêm xanh
Giữa giờ tý hiện hình bẻ lái
Vượt lên ghềnh thác cái thác con
Thác Chèm bắt nhịp hò khoan
Phố Lu Trái Hút lại sang Bảo Hà
Nón tu lờ lẵng hoa đủng đỉnh
Đàn ngũ âm tang tính tình tang
Đêm thanh mắc võng giữa ngàn
Bạn tiên hội họp khúc đàn giao ca
Vòng bạch ngọc tay ngà uốn khúc
Quạt thanh phong áo lục xinh ghê
Đầy ngàn hoa quả xum xuê
Mão đầu hái quả tiến về Đông Cuông
Ơn Cô Bé bản mường thịnh thái
Đền Đông Cuông đức đại tối linh
Nhấp nhô cá lượn trước ghềnh
Giếng trong lầu mát xinh xinh khác thường
Vượn ru con trên ngàn rầu rĩ
Suối gảy đàn văng vẳng êm tai
Quy thần phục trước ghềnh ngai
Bầy chim bạch hạc bày đôi đèn lồng
Giục canh tác gà rừng báo thức
Gọi hè về rạo rực tiếng ve
Mưa ngâu đóm lửa lập loè
Tiếng kêu gõ mõ tiến về cô thôn
Thuyền xuôi ngược giương buồm bẻ lái
Đội ngư phường sớm tối buông câu
Trải bao nắng nỏ mưa dầu
Hoa đào đua nở về chầu chúa tiên
Lệnh tiên nữ ban truyền các tướng
Cưỡi trên mình bạch tượng ra quân
Lệnh truyền các chúng sơn thần
Sơn trang tám tướng hộ dân trừ tà
Nghe hiệu lệnh kèn loa rạo rực
Nữ yêu tinh khiếp phục thần oai
Ơn trên giáng phúc trừ tai
Dân nhờ phúc ấy núi đồi nở hoa.

Bản 3
Văn cô bé Sapa
Ai lên Mạn Ngược Sông Hồng
Lắng nghe tiếng hát ấm lòng thượng du
Hát về mảnh đất hoang vu
Lăng Khay ,Lăng Khít ,Phố Lu Bảo Hà
Đường mòn vắng bóng người qua
Đầu non thác đổ xa xa hổ gầm
Tiếng Khèn vang vọng sơn lâm
nhà sàn vách lứa mưa rầm sapa
Xuân về đồi núi nở hoa
hoa sim tím biếc hoa lan đợi chờ
Sa Pa xứ sở sương mờ
Đỉnh non cao ngất vi vu gió gào
Người Mèo người Thổ người Dao
Mây che sườn núi ào ào mưa rơi
Gọi chim bay lượn giữa trời
Gọi cá dưới nước đua bơi vẫy vùng
Về đồng đếm bước thung dung
Măng chua,mắc mật hương hừng lúa ngô
Người mèo người Mán, Lô Lô
Rủ nhau trảy hội Bản Hồ,Tả Van
Tính cô dà ní dà nàng
Tay cô tô thắp hạt vàng cô đeo
Sơn lâm như nứoc thủy triều
Khi thăng khi giáng khi đầy khi vơi
Đố ai rẽ nước làm đôi
Mặt trăng sẻ nửa, mặt trời chia ba
thương đồng không ngại đường xa
Mưa rừng sấp chớp phong ba chẳng nề
Tiên cô về đền đây giá ngự
thoả nỗi lòng ấp ủ chờ mong
Hát lên vang vọng núi rừng
Cho chim về tổ cho đồng bên nhau
người đi trước đợi người theo sau
Đừng nên chia rẽ thêm sầu lòng cô
Ai xa xôi đừng gieo thêm sầu nhớ
Xuân về rồi đào nở cuối mùa đông
Đêm đen mơ ánh trời hồng
Cây xanh nhớ núi sông sâu nhớ thuyền
sông nhớ thuyền đò nghiêng bến ngả
cây nhớ rừng cành lá xốn xang
Dù ai ra bắc vào nam
đường xa chẳng quản gian nan ngại gì
Cô ngại gì đường xa cách trở
Giáng ngự đồng như hoa nở mùa xuân
Lệnh truyền các chúng sơn thần
Nghe cô hạ lệnh hộ dân trừ tà
Loài bách thú hổ hùm tê giác
Nghe lệnh cô truyền quỳ rạp bên non
Vượn dâng trái chín quả thơm
Cá vàng cá bạc chầu lên trên ngàn
Động cô ngự phong lan đua nở
Đỉnh nhang trầm cô ngự đài sen
Phượng hoàng bách điểu ca vang
Rừng thông dìu dặt tiếng đàn tương tư
Nghe dìu dặt đàn thông phách trúc
Cô nhẹ nhàng múa lượn cầu mây
Thẳng về Cốc Lễu hướng tây
Mường Luông họp chợ tháng ngày bán buôn
Bảo Hà Tuần Quán Đông Cuông
Danh Cô sáng tỏ bốn phương phụng thờ
Ỷ La xuất nhập Tam cờ
Đông cuông Tuần Quán Bảo Hà miếu thiêng
Một bầu phong nguyệt vô biên
Nước non sơn cước mọi miền mọi hay
Chiều tà ác lặn non tây
Trăng in mặt nước cỏ cây tần ngần
Dạo chơi khắp hết xa gần
Mường Khương,Bát Xát mọi phần mọi xinh
Dạo chơi nước biếc non xanh
Lao Chải,Tà Phìn,Mường Hum ra vào
Bắc Hà phiên chợ non cao
Rượu ngô Bản Phố,hoa đào SaPa
Đường thẳng lối vào đền Mông Sến
Sang Bảo Hà lên đến Tân An
Hôm nay giáng lễ đàn tràng
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường

Bản 4
Văn Cô Bé Suối Ngang
Ai lên tới Lạng Sơn châu thổ
Hỏi thăm đền Cô Bé nơi nao
Hỏi ra phố Vị đi vào
Non xanh mắc võng cây giao giữa rừng
Đồn vui nô nức tưng bừng
Rủ nhau bái yết cửa rừng suối ngang
Suối trong nước bạc rừng vàng
non xanh dãi bóng trăng ngàn thông reo
Đỉnh non thác dội lưng đèo
Có tiên cô bé sớm chiều vào ra
Suối Ngang chính quán quê nhà
Danh lam cổ tích một toà sơn trang
Trước lầu cây táo vắt ngang
Có đường dẫn tới bản làng đông vui
Ngô khoai lúa mạch sắn đồi
Tay cô giáo hoá cho đời ấm no
Nhân dân lập miếu lên thờ
Nhớ tiên cô bé ngàn xưa còn truyền
Non cao in dấu cờ tiên
trăng thanh gió mát đua thuyền chèo chơi
Mênh mông thuyền ngược bè xuôi
Khi chơi phố vị lúc sang đồi chè
ven rừng ven suối ven khe
Khi lên Đồng Mỏ khi về chín tư
Suối Lân , Quan Giám các toà
Khi lên xứ Lạng chơi chùa tam thanh
Chùa Tiên cho chí Chùa Thành
Kiệt Cùng cổ tích anh linh muôn đời
Đồng Đăng hoa quả tốt tươi
Lên vùng biên giới dẹp loài xâm lăng
( cô cưú người vì nước vì dân)
Cô ghét ngưòi ăn nói lăng nhăng
Nói lời báng nhạo cô làm cho thẫn thờ
Cô làm cho nay ngẩn mai ngơ
Sớm thẫn chiều thờ biết phép cô chưa
Nguyên xưa cô giá ngự trên ngàn
có tiên cô bé trấn cửa rừng suối ngang
trước lầu rừng cấm trông sang
Có một cây táo vắt ngang cửa đền
Đêm thanh vắng xà chầu hổ phục
Lúc thanh nhàn tùng cúc trúc mai
Nhớ người nhớ cả rừng xanh
Nhớ cây táo ngọt nhớ cành vắt ngang
Người đi dưới ánh trăng ngàn
Lẵng hoa đủng đỉnh bên mình túi dao
Ngưòi ơi cỏ đón hoa chào
Người về,bách điểu sớm chiều ca vang
Tay khơi bể bạc rừng vàng
Đem cho trăm họ giàu sang đời đời
Thế gian ghi nhớ ơn ngưòi
Nhớ tiên cô bé miệng cười xinh xinh
Gà rừng điểm mõ tụng kinh
Long chầu hổ phục xà tinh khấu đầu
Hổ lang , bách điểu quy đầu
Vượn dâng trái ngọt hồng đào ngát hưong
Nghe lời đồng khấn cô thưong
Cô đi tấu đối sơn trang các toà
Công Đồng Bắc lệ vào ra
Tiên cô hầu cận Mẫu bà Suối ngang
Lấy dây mắc võng giữa ngàn
Ai qua chạm võng cô làm khốn thay
Biết ra thời tới kêu ngay
Cô cho nước suối lá cây khỏi liền
Cứu người dở dại dở điên
Hiếu thuận thảo hiền cô mới độ cho
Cô bảo rằng các ghế đừng lo
Lộc cô vô số trên kho thượng ngàn
Xin đừng nay nắng mai mưa .
Đừng như bầy Nhện giăng tơ mấy lần
Đền thờ cô rào rạt hoa tươi .
Dưới khe nước chẩy , con cá bơi giữa dòng .
Cỏ cây bát ngát trùng trùng điệp điệp .
Ông Hổ gọi đàn gầm thét đêm thâu .
Tiếng chim rừng ríu rít gọi nhau .
Cô bé đứng ở bên lầu ngắm trăng .
Lầu Ngũ Phượng một mình cô chải chuốt .
Nước gương trong , giắt lưọc cài trâm
Cung thỉnh mời cô bé giáng lâm
Chúng tâm lễ vật chứng tâm cho thanh đồng

Bản 5
Văn cô bé Minh Lương
Vầng nhật nguyệt soi đường chính đạo
Lượng càn khôn xét kẻ ngay gian
Nhớ xưa Lang Quán-Tuyên Quang
Minh Lương lại có cô ngàn Thiên Y
Bầu tiên dược thần kỳ đẩu số
Đoá phù dung đương độ tốt tươi
Thanh tân sắc nước hương trời
Đã trong hiếu kính lại ngoài cần chuyên
Đôi thung huyên ngày thường nâng giấc
Ví cho bằng vàng ngọc báu gia
Tảo tần nội trợ tề gia
Lên non hái thuốc về nhà luyện đan
Phù tiên dược thần kì cứu thế
Đất Tuyên Quang già trẻ đội ơn
Ơn người như núi như non
Trọn đời giữ tấm lòng son vì đời
Bao cơn vận đổi sao dời
Cô lánh bụi trần về cõi hư không
Nhân dân kỉ niệm nhớ công
Minh Lương thú cảnh non bồng thiên thai
Tiên cô bé trấn miền Bắc Cái
kẻ ngựoc ngựoc xuôi qua lại cúc cung
Núi Giùm điệp điệp trùng trùng
Suối trong uốn khúc đồi thông rườm rà
Đêm thanh bỗng hiện ra bẻ lái
Mặt nước xanh thẳng lối tay chèo
tiếng cười khúc khích hò reo
Mảng cô xuôi ngược sớm chiều lênh đênh
vượt suối khe rừng tre rừng trúc
Cá bạc vàng uốn khúc long lanh
Minh Lương cảnh trí hữu tình
Tiên Cô chèo lái lênh đênh trước đền
mảng chở khách hữu duyên hữu phúc
Mảng chở người trong lúc gian nan
Mảng cô chở thuốc trên ngàn
Mảng cô cứu kẻ cơ hàn tai ương
Mảng chở khách lên đường chính đạo
Mảng chở người cảm mạo phong sương
Cứu ngưòi thoát khỏi tai ương
Độ người lên rẫy khai nương bắc cầu
Vai nặng trĩu gánh bầu tiên dược
Túi Hoa Đà luyện nước linh đan
Thảnh thơi gió núi mưa ngàn
Minh Lương chính trực cương thường hiếu trung
Giận những kẻ thoát lòng bội hứa
Giận những loài tà quỷ yêu ma
Thương người hiếu kính mẹ cha
Thương người vì nước vì nhà vì dân
Điểm sắc son kiệm cần liêm chính
Điểm tô cho nước Việt dài lâu
Lời cô ghi nhớ làm đầu
Cải tà quy chính để mau tốt lành
Tiên cô bé Minh Lương giáng thế
Lời cô như nước bể sáng soi
Dù cho vận đổi sao dời
Lời cô vẫn tỏ muôn đời chẳng phai
Gương cô để cho đời soi mãi
Chữ Minh Lương ghi lại sử xanh
Nhang thơm dãi tấm lòng thành
thỉnh tiên cô bé ngàn xanh ngự về
Cô về xá lỗi xá mê
Non thiêng nước độc bốn bề rừng thông
Thỉnh cô trắc giáng từ trung
Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường

Bản 6
Văn Cô Bé Hòa Bình
(bản này cũng được sử dụng hát trong giá hầu Chầu Thác Bờ)
Ai lên cảnh đẹp Hoà Bình
Thác Bờ phong cảnh hữu tình biết bao
Dải sông Đà rì rào sóng vỗ
Cảnh núi rừng cây phủ màu xanh
Anh linh cô bé Hoà Bình
Thác Bờ cô ngự một mình trông coi
Sử Lê triều sáng soi nữ kiệt
Giặc bạo tàn phải khiếp uy linh
Chiếc thoi vượt thác một mình
Mênh mông sóng vỗ ấm tình nước non
Trăng khuyết thì trăng lại tròn
Người Mường sống với nước non muôn đời
Cô cứu người bằng thoi Tam Bảo
Dắt dân bằng đuốc sáng thần tiên
Cô đi dáng điệu dịu hiền
Cong cong nét liễu cài trên sóng tuyền
Vẻ thanh tú hiện trên nền ngọc
Nét thu ba mái tóc vờn mây
Đoan trang vẻ mặt hây hây
Khăn xanh áo trắng vẻ đầy thần tiên
Mênh mông sóng nước hò khoan
Chơi vơi tượng đá hiện lên giữa dòng
Đêm thanh vắng thuyền rồng cô ngự
Lá cờ thần thêu chữ vàng tươi
Mênh mang một dải khoan bơi
Chở quân chính nghĩa thoát nơi hiểm nghèo
Nước Đại Việt Lê Triều khai mở
Phong cô là liệt nữ anh hùng
Có công được tặng chữ chung
Có cô bé Thác được phong thể vàng
Từng vượt núi băng ngàn mở lối
Giúp dân lành sớm tối nên công
Bao năm đục núi khơi dòng
Đem dòng nước ngọt mát từng đồi nương