Ngẫm ...

Long Đức đã viết: ↑07:21, 20/10/22

Ngựa Đá Sang Sông

Trích đã viết:“Dân miền Vĩnh Lại quê hương Nguyễn Bỉnh Khiêm hiếu học và trọng khoa cử, nhưng đỗ đạt lại ít. Trong khi các vùng xung quanh phát tích không biết bao nhiêu anh hùng hào kiệt. Trước thực trạng đó, dân Vĩnh Lại nghĩ lấy làm tức, các sĩ tử bèn rủ nhau đến hỏi Trạng Trình. Nhưng ông không trả lời, chỉ bảo thiên cơ bất khả lộ.

Thấy mọi người có vẻ không hài lòng, Nguyễn Bỉnh Khiêm bèn làm một con ngựa đá để ở bên này bờ sông Vĩnh Lại. Trên lưng con ngựa ông cho khắc 2 câu thơ chữ Nho: “Hà thời thạch mã độ giang / Thử thời Vĩnh Lại nghênh ngang công hầu” (Bao giờ ngựa đá sang sông / Thì dân Vĩnh Lại quận công cả làng).

Ngày tháng trôi qua, con sông Vĩnh Lại mỗi ngày một lở thêm để bồi sang bên kia. Đến cuối đời Hậu Lê, con ngựa đá không biết chạy lại sang sông được. Dân làng Vĩnh Lại chờ đón tin mừng. Đi đâu cũng thấy bàn tán về chuyện con ngựa đá ở bờ sông Vĩnh Lại. Con gái khắp nơi thi nhau về làng Vĩnh Lại, trong đầu nghĩ mong mình có thể trở thành bà đô đốc hay bà quận công.

Giữa lúc ấy, cuộc chiến tranh giữa Tây Sơn và chúa Nguyễn trong Nam xảy ra. Quân Tây Sơn thắng, thừa cơ đem quân ra tiêu diệt chúa Trịnh ở phía Bắc, trao lại quyền bính cho nhà Lê. Nhưng sau khi vua Hiển Tông mất, vua Chiêu Thống lên ngôi, dòng dõi Trịnh lại quay trở lại. Vua Lê phải mật báo Nguyễn Hữu Chỉnh đem quân ở Nghệ An ra giúp.

Dẹp tan con cháu chúa Trịnh, Chỉnh lại chuyên quyền và ra mặt chống lại Tây Sơn. Nguyễn Huệ liền sai tướng Vũ Văn Nhậm đem binh ra đánh Chỉnh. Quân Nhậm tiến gần Thăng Long, Chỉnh đem vua chạy trốn. Nửa đường, Chỉnh bị quân Nhậm bắt sống, vua đành giả dạng dân thường mang ấn trong người chạy trốn đến vùng Vĩnh Lại. Dân làng Vĩnh Lại cho rằng đó là điềm trời xui, mới rước vua về đình và thảo hịch chiêu mộ quân sĩ chống lại quân Tây Sơn. Sẵn ấn tín, dân làng bức vua phải ký giấy phong tước cho mình.

Thế là chỉ trong mấy ngày, các thành viên trong làng đều được phong thành quận công, đô đốc. Tương truyền, tướng Vũ Văn Nhậm đem quân tràn đến. Dân làng Vĩnh Lại chống cự không được, bao nhiêu đô đốc, quận công đều bị giết hoặc bị bắt.”

Nhìn ở khía cạnh khác, qua câu truyện trên nếu không có câu dự ngôn ấy thì:

- Dân làng Vĩnh Lại có mạnh mẽ đứng ra cần vương không?
- Dân làng Vĩnh Lại có bốc lên ngọn lửa dục vọng bức Vua ban công ban tước cho cả làng không?
- Dân làng Vĩnh Lại có nhiều người bị bỏ mạng không?

Dịch Hệ Từ: Đức mỏng mà ngôi cao, trí nhỏ mà mưu lớn, sức nhỏ mà đảm nặng, thì khó tránh khỏi tai ương.

Dokhoavan đã viết: ↑19:25, 20/10/22 …Trong đám dân làng ấy có người hậu duệ cụ Trạng tên Hà. Biết rõ thế thời nhưng không dại gì đi ngược lại ý muốn số đông vì sợ bị giết, nên chỉ xin tạm cái tước Bá và xin đi đưa đò trên sông nên khi quân Tây Sơn đến thì ở bên kia bờ nên thoát nạn và sau đó được làm tri huyện, gọi là Hà Bá!

十面埋伏 đã viết: ↑19:29, 20/10/22

Dokhoavan đã viết: ↑19:25, 20/10/22 …Trong đám dân làng ấy có người hậu duệ cụ Trạng tên Hà. Biết rõ thế thời nhưng không dại gì đi ngược lại ý muốn số đông vì sợ bị giết, nên chỉ xin tạm cái tước Bá và xin đi đưa đò trên sông nên khi quân Tây Sơn đến thì ở bên kia bờ nên thoát nạn và sau đó được làm tri huyện, gọi là Hà Bá!

Haha, hà bá đẹp zai lắm đó. Thời xưa cứ cô nào đẹp nhất vùng thì bị thả rọ ném xuống sông để cúng cho Hà Bá

vio đã viết: ↑15:28, 20/10/22 Không biết bài này Long Đức dịch hay ai dịch. Nhưng mình chắc chắn là không có làng Vĩnh Lại đâu.
Vĩnh Lại nay là một phần của huyện Vĩnh Bảo bây giờ, thuộc Hải Phòng. Thời phong kiến gọi là tổng Vĩnh Lại, nó bao gồm các xã có từ Am bây giờ như Nam Am, Liên Am Cổ Am... (diện tích rộng đấy) nói chung nó như một huyện chứ không phải là làng. Thời phong kiến Vĩnh Lại thuộc Hải Dương, Thời Pháp thuộc có lúc họ sáp nhập về Tỉnh Kiến An, đến thời Cộng Sản thì mới nhập về Hải Phòng.

Quê gốc của cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm là xã Cổ Am, nhưng bây giờ mọi người về thăm Đền trạng thuộc thôn Lý Học, nơi hồi xưa cụ NB Khiêm dạy học.
Mình là dân Đông Tạ, cách quê cụ N B Khiêm khoảng 2.5km, năm 1996 có chú ở Bến Tre ( dân sử) về làm dự án Nomura của Nhật, ông rất hâm mộ cụ trạng, nói về quê mình mới để ý như vậy.

Long Đức đã viết: ↑21:10, 20/10/22

vio đã viết: ↑15:28, 20/10/22 Không biết bài này Long Đức dịch hay ai dịch. Nhưng mình chắc chắn là không có làng Vĩnh Lại đâu.
Vĩnh Lại nay là một phần của huyện Vĩnh Bảo bây giờ, thuộc Hải Phòng. Thời phong kiến gọi là tổng Vĩnh Lại, nó bao gồm các xã có từ Am bây giờ như Nam Am, Liên Am Cổ Am... (diện tích rộng đấy) nói chung nó như một huyện chứ không phải là làng. Thời phong kiến Vĩnh Lại thuộc Hải Dương, Thời Pháp thuộc có lúc họ sáp nhập về Tỉnh Kiến An, đến thời Cộng Sản thì mới nhập về Hải Phòng.

Quê gốc của cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm là xã Cổ Am, nhưng bây giờ mọi người về thăm Đền trạng thuộc thôn Lý Học, nơi hồi xưa cụ NB Khiêm dạy học.
Mình là dân Đông Tạ, cách quê cụ N B Khiêm khoảng 2.5km, năm 1996 có chú ở Bến Tre ( dân sử) về làm dự án Nomura của Nhật, ông rất hâm mộ cụ trạng, nói về quê mình mới để ý như vậy.

Long Đức cóp nhặt lại ở trên mạng. Có nhiều trang kể về câu chuyện “Ngựa Đá Sang Sông”.

Thấy bác Vio nhắc đến thì có thử tìm hiểu thì đúng là không thấy Làng Vĩnh Lại mà hành chánh dưới thời Lê có Huyện Vĩnh Lại thuộc phủ Hạ Hồng, trấn Hải Dương (nay thuộc huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng).

Có thể người xưa kể lại quy khu đó thành cái làng thay vì gọi đúng theo đơn vị hành chính.