Về 2 câu thơ của Cao Bá Quát
Đã gửi: 13:14, 16/10/09
“Thập tải luân giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa...”
Hôm nay tự dưng lại để ý đến cái chữ ký của Điều hành Viên Mai Hoa, chả hiểu sao Mai Hoa lại chọn hai câu thơ của Chu Thần – Cao Bá Quát, người được nhân gian truyền tụng“Thần Siêu – Thánh Quát”, nổi tiếng về văn chương, đến vua Tự Đức nổi tiếng văn chương còn phải thừa nhận :
Văn như Siêu – Quát, vô tiền Hán
Thi đáo Tùng – Tuy, thất thịnh Đường.
(Văn mà như Nguyễn Văn Siêu, Cao Bá Quát thì đến đời tiền Hán cũng thua, Thơ mà nói đến Tùng Thiện Vương và Tuy Lý Vương thì đến thơ thời Thịnh Đường cũng không bằng)
Bàn về việc dịch hai câu thơ của Cao Ba Quát, nguyên bản tác giả viết :
“Thập tải luân giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa...”
Xưa nay trong các sách văn học, bào chí đều dịch hai câu thơ trên là :
Mười năm giao du trong thiển hạ để tìm thanh kiếm cổ, một đời chỉ biết cúi lạy Hoa Mai….
Dịch như trên liệu đã đúng như ý tác giả muốn gửi gắm trong 2 câu thơ trên chưa? Bản thân tôi thấy nghi ngờ. Căn bản vẫn là nghĩa chữ … chửa thông. Vì rằng, khi dịch câu thơ trên, đa phần dịch giả đều cho rằng chữ Mai Hoa là dùng đề chỉ bông Hoa Mai. Nhưng thật ra không phải vậy.
Nếu ai đã từng là người có sở thích với các môn Võ Thuật cổ truyền thì ắt hẳn không xa lạ gì với hai chữ Mai Hoa, một đặc sản của môn phái Thiếu Lâm Tự. Bộ Mai Hoa hay còn gọi là bộ Ngũ Lộ Mai Hoa có đủ các môn như Mai Hoa Quyền, Mai Hoa Côn, Mai Hoa Kiếm..v.v Sở dĩ các môn trên đều có tên gọi gắn liền với hai chữ Mai Hoa là do các bộ môn của Mai Hoa Ngũ Lộ đều dựa vào một phương pháp tập luyện là phải biểu diễn trên Mai Hoa Thung. Mai Hoa Thung là một trận đồ bằng các cây cọc cao dựng trên mặt đất và sắp xếp theo hình hoa mai 5 cánh (do có 5 đường tiến thoái nên mới gọi là Ngũ Lộ). Khi biểu diễn trên đầu các cây cọc của Mai Hoa Thung thì buộc các võ sinh phải rất vững chắc về tấn pháp, bộ pháp, cước pháp phải chặt chẽ, chuẩn mực, phản xạ nhanh và giữ thăng bằng tốt. Đây là một phương pháp tập luyện khá hiệu quả đã được đúc rút từ rất nhiều thế hệ. Trong các Bài Mai Hoa thường thấy (ở Việt Nam) do không có điều kiện để lập Mai Hoa Thung nên các bài quyền, côn, kiếm…của Mai Hoa đều di chuyển mô phỏng trên mặt đất.
Quay về với Cao Bá Quát, xưa nay trong con mắt mọi người, họ Cao vẫn được coi là một nhà nho, hay nói đúng hơn là một thư sinh trói gà không chặt. Chắc hẳn vì văn thơ của ông quá nối tiếng. Nhưng thực tế, họ Cao là ngoài việc văn chương sắc bén, còn là một người có hùng tâm tráng chí rất lớn. Giống như Lý Bạch khi xưa, ông cũng mê kiếm pháp, cũng theo đòi luyện kiếm pháp nhiều năm, và hay giao du với giới võ đạo giang hồ. Và chính vì vậy, sau này họ Cao đã dựa vào các lực lượng này mà dấy binh chống lại nhà Nguyễn.
Vì thế cho nên hai câu thơ trên phải được dịch là :
Mười năm giao du cầu (học, thụ giáo) các bài kiếm cổ
(mà) một đời phải cúi đầu bái bộ Mai Hoa (Mai Hoa Ngũ Lộ Kiếm Phổ).
Ngoài chữ Mai Hoa như đã giải thích, còn hai chữ nữa là chữ “CẦU” và chữ “BÁI”. Chữ CẦU là “tìm” nhưng cũng còn có nghĩa là HỌC, THỤ GIÁO. Chữ BÁI là “lạy”, nhưng cũng còn một nghĩa nữa là lễ để “nhận” một cái gì đó, ví dụ như “bái sư” – làm lễ nhận thầy dạy, BÁI MAI HOA – hiểu nôm na là xin làm Đệ tử của Mai Hoa.
