Nói về đối Nôm, có lẽ không ai hơn được cụ Tam Nguyên Yên Đổ, cụ Tú Vị Xuyên, toàn những người vận dụng câu chữ đến mức thần thánh.Xuân sắp đến, pha bình trà Long tỉnh, tựa bên song trúc đàm văn...hỏi còn gì thú hơn. Tuetvnb tôi xin được hầu chuyện mọi người...
Giai thoại về cụ Yên đổ, có nhà Phú hộ trong làng bỏ tiền ra mua chức Khán Thủ, nhưng chẳng may vừa nhận chức xong thì do uống rượu say, lăn xuống ao chết. Cụ Nguyến Khuyến đến viếng đôi câu đối :
Vừa mới ra việc làng, mặc áo địa, cầm quạt lông, vênh váo coi chừng ra dáng nhỉ?
Thế mà chết đầu nước, lấp ván thiên, vùi đất thịt, khôn ngoan thời cũng đứt đuôi rồi!
Nỗi tiếng hơn, có lẽ là câu đối của cụ Nguyễn gửi cô Tư Hồng. Cô Tư Hồng là người đã trúng thầu vụ phá Thành Hà Nội để lấy đất lấp hồ làm phố. Cô Tư Hồng lấy Tây, được ban cho huân chương Tiết Hạnh Khả Phong, cụ Thân sinh ra cô Tư Hồng cũng được thơm lây, được ban sắc phong chức tước, Lễ ăn mừng kéo dày bảy ngày, cụ Nguyễn gửi câu đối tặng:
Có tàn có tán, có hương án thờ vua, danh tiếng lẫy lừng hăm sáu tỉnh.
Nào cờ nào biển, nào sắc phong cho cụ, chị em hồ dễ mấy lăm người.
(mấy bà “hàng tôm hàng cá” mỗi khi chửi nhau thường nói : ..đồ đỉ dài đĩ rạc, đĩ xác đĩ xơ, đĩ có tàn có tán…:D)
Về cô Tư Hồng và .. cụ Nguyễn, còn có giai thoại, Cô Tư Hồng xây biệt phủ, làm cái cổng rất to, hôm khánh thành mở tiệc khao, khi ấy Nguyễn Khuyến đang dạy học ở nhà Hoàng Cao Khải cũng được mời đến, trong tiệc mọi người bày ra làm câu đối vịnh cái…cổng, cụ Nguyễn viết :
Mở ra toác toạc toàng toang…cơ tạo hóa chia làm hai mảnh.
Khép lại khìn khin khít khịt…máy âm dương đưa đẩy một then.
……..
Còn cụ Tú, thì có lẽ văn chương của cụ nó “thẳng” hơn, không “thâm” như cụ Nguyễn Khuyến, nhưng cái sự vận dụng câu chữ trong đối Nôm, cũng thuộc hàng thần thánh.
Có kẻ mua quan bán tước, chị gái lấy Tây, cha đi lạy lục van xin khắp cửa, lên quan rồi, cụ Tú làm đối chửi :
Con nên khoa mục Cha trầy trán.
Em được công danh Chị nát đồ.
(trán Cha mà đem đối với ...đồ Chị, thật không còn gì để nói )
Thôi, Ngày xuân còn dài…ta sẽ gặp bên chung Nữ Nhi Hồng.
