Cách phân biệt các vị Phật và Bồ tát
Ngoài Phật Thích Ca, Di Lặc, Quan Âm Bồ tát… trong thế giới quan của Phật giáo còn có nhiều vị Phật và Bồ tát khác tồn tại và điều này làm chúng ta hơi khó nhớ và phân biệt rõ ràng.
[/font]
Trước hết, chúng ta cần hiểu khái niệm “BA THÂN” (Pháp thân, Báo Thân và Ứng thân) trong giáo lý Phật giáo. [/font]
- Pháp thân: là Phật tính có trong tất cả chúng sinh.
[/font]
- Báo thân: là kết quả của sự giác ngộ và tu hành của một cá nhân.
[/font]
- Ứng thân: có thể hiểu đơn giản là thể xác của con người, khi linh hồn của một vị giác ngộ đầu thai làm người thì được gọi là Ứng thân (Tây Tạng gọi là “tulku”).
[/font]
Trong thế giới quan của Phật giáo gồm có các vị Phật thuộc về Ứng thân và Báo thân.
[/font]
1- Các vị Phật thuộc về Ứng thân:
[/font]
Nghĩa là các vị này từng đầu thai làm người và giáo hóa chúng sinh trong lịch sử, giống như Phật Thích Ca.
[/font]
Theo kinh Nikaya và Buddhavamsa, trên trái đất đã từng có 24 vị Phật xuất hiện để truyền Pháp gồm Phật Tanhankara, Medhankara, Saranankara, Dipankara (Nhiên Đăng), Kondanna, Mangala, Sumana, Revata, Sobhita, Anomadassin, Paduma, Narada, Padumuttara, Sumedha, Sujata, Piyadassin, Atthadassin, Dhammadassin, Siddhattha, Tissa, Phussa, Vipassin, Sikhin, Vessabhu, Kakusandha (Câu-Lưu-Tôn), Konagamana (Câu-Na-Hàm), Kassapa (Ca Diếp) và Phật Thích Ca Cồ-đàm.
[/font]
Nhiều vị Phật đã từng xuất hiện trong nhiều chu kỳ khác nhau ở quá khứ, còn trong chu kỳ hiện tại có 5 vị Phật là Câu Lưu Tôn Phật, Câu Na Hàm Phật, Ca Diếp Phật, Phật Thích Ca và Phật Di Lặc (ở tương lai).
[/font]
Đức Phật Tỳ-Bà-Thi:Theo kinh “Trường A Hàm” Phật Tỳ-Bà-Thi tái sinh cách nay 91 kiếp, lúc đó con người có tuổi thọ 8 vạn tuổi, trong gia đình dòng dõi vua chúa. Ngài thành đạo bên gốc cây Bà la, thuyết pháp trong ba hội lần lượt với 168.000, 100.000 và 80.000 đệ tử.
- Đức Phật Thi Khí:Khi Phật Thi Khí tái sinh, tuổi thọ con người tụt giảm xuống còn 7 vạn tuổi. Ngài thuộc dòng Sát Đế Lợi, họ Câu Ly Nhã. Phụ hoàng là Minh Tướng, mẫu hậu là Quang Diệu. Ngải ở trong thành Quang Tướng, thành đạo nơi gốc cây Phân Đà Lỵ. Ngài thuyết pháp ba hội với 250.000 người đệ tử.
- Đức Phật Tỳ Xá Bao:Ngài giáng sinh tại thành Vô Dụ, chứng dưới cây Bác Lạc Xoa, cách nay 31 kiếp. Thuở ấy nhân loại sống 6 vạn tuổi. Ngài có 2 hội thuyết pháp gồm 70.000 và 60.000 đệ tử.
- Đức Phật Câu Lưu Tôn:Ngài giáng sinh tại thành An hòa, chứng ngộ dưới cây Thi lỵ sa. Thuở ấy nhân loại sống 4 vạn tuổi. Ngài có 1 hội thuyết pháp gồm 40.000 đệ tử.
- Đức Phật Câu Na Hàm:Ngài giáng sinh tại thành Thanh tịnh, chứng dưới cây Ưu đàm bác la. Thuở ấy nhân loại sống 3 vạn tuổi. Ngài có 1 hội thuyết pháp gồm 30.000 đệ tử.
- Đức Phật Ca Diếp:Ngài giáng sinh tại thành Ba la nại, chứng dưới cây Thi câu loại. Thuở ấy nhân loại sống 2 vạn tuổi. Ngài có 1 hội thuyết pháp gồm 20.000 đệ tử.
- Đức Phật Thích Ca:Ngài giáng sinh tại thành Ca tỳ la vệ, chứng dưới cây Bát đa (Bồ đề). Nhân loại bây giờ sống 100 tuổi. Hội thuyết pháp của ngài được 1.250 đệ tử.
2- Các vị Phật thuộc về Báo thân:
Nói đơn giản, nếu Ứng thân là phần xác của vị Phật từng sống trong quá khứ thì Báo thân chính là phần hồn của vị Phật sau khi viên tịch. Tuy nhiên, Báo thân là một trạng thái siêu việt của tâm thức giác ngộ, nó có thể phân thân ra hàng tỷ tỷ mảnh khác nhau, biến hóa thành nhiều hình dạng khác nhau… Ví dụ: Phật Thích Ca sau khi viên tịch xuất hiện 2 hóa thân trong Báo thân là Phật A Di Đà và Quán Âm Bồ Tát… cho nên các vị Phật trong trạng thái Báo thân không nên hiểu là một cá nhân nào đó.
Các trường phái Kim cương thừa và Bắc-tông xem có 5 vị Phật thuộc về Báo thân được chuyển hóa từ Ứng thân của 5 vị Phật trong chu kỳ hiện tại. Năm vị Phật xuất hiện trong Báo thân gồm Đại Nhật Như Lai, Bất Động Như Lai, Bảo Sinh Như Lai, Phật A Di Đà Và Bất Không Thành Tựu Phật.
- Phật Đại Nhật và Bồ tát Phổ Hiền là chuyển hóa của Phật Câu Lưu Tôn.
- Phật Bất Động và Kim Cương Thủ Bồ tát là chuyển hóa của Phật Câu Na Hàm.
- Phật Bảo Sinh và Bảo Thủ Bồ tát là chuyển hóa của Phật Ca Diếp.
- Bất Không Thành Tựu Phật và Phổ Chùy Thủ Bồ tát là chuyển hóa của Phật Di-lặc.
- Phật A-di-đà và Quán Thế Âm Bồ tát là chuyển hóa của Phật Thích-ca Mâu-ni.
Năm vị Phật thuộc về “Báo thân” là đại diện cho sự chuyển hóa 5 loại trí huệ xấu (ngũ uẩn) ra thành 5 loại trí huệ tốt (ngũ trí).
- Phật Đại Nhật là đại diện cho thành tựu của sự chuyển hóa của Vô Minh.
- Phật Bất Động là đại diện cho thành tựu của sự chuyển hóa của Sân Hận.
- Phật Bảo Sinh là đại diện cho thành tựu của sự chuyển hóa của Kiêu Mạn.
- Bất Không Thành Tựu Phật là đại diện cho thành tựu của sự chuyển hóa của Ganh Ghét.
- Phật A-di-đà là đại diện cho thành tựu của sự chuyển hóa của Tham Dục.
Năm vị Phật này được Mật Tông sắp xếp thành các Mạn đà la với trung tâm là Phật Đại Nhật, Phật Bất Động ở phía đông, Phật Bảo Sinh ở phía nam, Bất Không Thành Tựu Phật ở phía bắc và Phật A-di-đà ở phía Tây.
Do 5 vị Phật này đại diện cho sự chuyển hóa của Ngũ uẩn nên các vị này được vẽ với các màu cố định của 5 đặc tính đó.
- Phật Đại Nhật được vẽ với màu trắng, khi năng lượng Vô Minh được chuyển hóa.
- Phật Bất Động được vẽ với màu xanh thẳm, khi năng lượng của Sân Hận được chuyển hóa.
- Phật Bảo Sinh được vẽ với màu vàng, khi năng lượng của Kiêu Mạn được chuyển hóa.
- Bất Không Thành Tựu Phật được vẽ với màu xanh lục, khi năng lượng của Ganh Ghét được chuyển hóa.
- Phật A-di-đà được vẽ với màu đỏ, khi năng lượng của Tham Dục được chuyển hóa.
Do các vị Phật trong trạng thái Báo thân nên không có một hình dạng cố định và để phân biệt các vị này cần dựa vào màu sắc, cách bắt ấn và pháp khí.
[/font]