(sách)Tín ngưỡng thờ mẫu và tam tứ phủ-tg:Phúc Yên

Văn Cô Bơ Chèo Đò (Bản 2)
Thuyền lan rước Mẫu qua sông
Độ muôn dân trăm họ thoát vòng gian nan
Nổi tiếng hò khoan (khoan khoan dô khoan)
Chân bước xuống thuyền) (khoan khoan hò khoan)
Chèo mở lái ra (khoan khoan dô khoan)
Hàn Thác chèo ra
Về Phủ Giáp Ba
Chèo về đền chính
Chèo ra Công Đồng
Chèo về Phủ Bóng
Cho tới đền Gôi
Tới nơi đền Lộ
Đền Dầm,đền Sở
Tới Ninh Xá từ
Đại lộ Đức Ông
Cô Bơ vui chơi
Đứng mũi thuyền rồng
Yêu mến thanh đồng
Lễ vật dâng hoa
Cô lại chèo ra
Về đền Cây Quế
Qua cửa Xích Đằng
Về đền Lảnh Giang
Bái yết Quan Đệ Tam
Rồi ngược dòng sông
Tới chùa Bồ Đề
Ghé qua đền Ghềnh
Chầu đức Mẫu Thoải
Lại đến đền Chầu
Chầu Đệ Tứ Khâm Sai
Qua cửa đền Rừng
Đền Rừng,đền Núi
Qua đền Cửa Sông
Yên Định,Thái Mỗ
Chèo về đền đây
Tới phủ tới đền
Đền xinh cảnh lịch
Bốn mùa phong quang
Thuyền rằng thuyền ai
Lơ lửng bên giang
Thuyền Cô Bơ Thoải
Rước Mẫu sang đền này
Tới bến cô ơi
Xin cô gác mái chèo bơi cô lên đền

Văn Cô Bơ Chèo Đò (Bản 3)
Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên
Giang phong ngư hỏa đối sầu mien
Cô Tô thành ngoại Hàn Sơn Tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
Thuyền ai đỗ bến Cô Tô
Nửa đêm vang tiếng chuông chùa Hàn Sơn
Nổi tiếng hò khoan (khoan khoan dô khoan)
Cô bước xuống thuyền (khoan khoan hò khoan)
Phách nhất cô ơi (khoan khoan dô khoan)
Phách nhì giậm nhịp
Phách ba cầm chèo
Ghềnh đá cheo leo
Non xanh nước biếc
Phong ba bão táp
Cầm vững tay chèo
Vượt bể chèo ra
Ở trên không trung
Vũ trụ ngân hà
Dưới chân mây bạc
Sáng lòa bóng gương
Cá lượn từng đàn
Trắng xanh đen đỏ
Tôm vàng nhởn nhơ
Gió mát trăng thanh
Bẻ lái khoan hò
Thuyền cô Bơ Thoải
Chèo đua về đền
Bắt lái sang ngang
Chèo sang bên đền
Tới bến côn ơi
Xin cô gác mái chèo bơi lên đền

Văn Cô Bơ Chèo Đò (Bản 4)
Đò ai cắm ở bến sông
Đò Cô chở các thanh đồng vân du
Nổi tiếng hò khoan (khoan khoan dô khoan)
Chân bước xuống thuyền) (khoan khoan hò khoan)
Phách nhất cô ơi (khoan khoan dô khoan)
Phách nhì giậm nhịp
Phách ba cầm chèo
Xin cô mở lái ra
Hàn Thác chèo ra
Qua đền Phong Mục
Bên kia Cô Tám Chè
Núi cùng khe
Nhấp nhô cá bạc
Dăm ba mái nữa
Đỏ điều rực rỡ
Vận áo trắng hoa
Miệng lại cười duyên
Dâng câu vạn tuế
Mười hai cửa bể
Cô đã vân du
Kìa một mình Cô
Lên thác xuống ghềnh
Khắp hết mọi nơi
Cô đà vân du
Góc bể chân trời
Thông mây cưỡi gió
Cứu người trần gian
Bắt lái chèo về
Tới bản đền đây
Tới bến cô ơi
Xin cô gác mái chèo bơi lên đền

VĂN THỈNH CÔ TƯ
Cô tư chơi cảnh tùng lâm
Dạ nọ âm thầm chúa nhớ cô thay
Cô còn chơi đông chơi tây
Canh khuya tửu lạnh canh chầy đợi trông
Thỉnh cô loan giá ngự đồng
Gấm đưa hương xạ vóc rồng thêu tay
Sênh tre đàn lứa vui thay
Trông ra bát ngát kìa cây nọ rừng
.....................................
Ai lên tứ tổng tây hồ
Hỏi thăm cho tới miếu thờ Cô Tư
...................................

VĂN CÔ NĂM
Cô Năm trên động Suối Lân
Xe loan thánh giá đằng vân ngự về
Chơi sơn khê ngàn xanh núi cấm
Ngự tính tình đàn đọc ca ngâm
Vui về thú cảnh Suối Lân
Hoa chen cành biếc mây vần đỉnh cao
Động Sơn trang ra vào sớm tối
Suối Lân Ngàn giá ngự thảnh thơi
Trong rừng dưới suối trên đồi
Thông reo trúc hóa thú vui hữu tình
Thổ mường các chúng sơn tinh
Thỉnh Cô chắc giáng anh linh đàn tràng
Cơm lam thịt thính trà ngàn
Khế chua sung chát trầu vàng cau non
Suối Lân khuya sớm ra vào
Chim kêu vượn hót xôn xao đùa cười
Suối Lân cảnh thú trên ngàn
Có dòng sông Hóa vắt ngang cửa đền
Ai lên đến tỉnh Lạng Sơn
Qua dòng sông Hóa vào đền cô Năm
Quyền cô cai quản Suối Lân
Một tòa chính điện xa gần nức danh
Đền thờ nào khác bức tranh
Dưới suối nước chảy, trên cành cây cao
Đền thờ như thể động đào
Bốn mùa đồng tử ra vào dâng hương
Cô Năm cốt cách phi phương
Trâm cài lược dắt , soi gương chải đầu
Long lanh mắt phượng tựa sao
Thần thông diệu trí biết bao quyền hành
Lê triều tích cũ sử xanh
Cô Năm công chúa rành rành oai linh
Nửa đêm cô mới hiện hình
Suối Lân soi bóng tươi xinh dáng hình
Về đồng cô mặc áo xanh
Nón buồm túi vóc thanh thanh hoa cài
Rườm rà cô vấn tóc mai
Chít khăn củ ấu chân hài cánh tiên
Cô Năm ứng hiện tự nhiên
Ban cho nước suối bệnh liền khỏi ngay
Suối Lân cô ngự thiêng thay
Sơn lâm vui thú tháng ngày rong chơi
Thanh nhàn dạo khắp mọi nơi
Đồng Đăng Hữu Lũng thảnh thơi đi về
Có khi cô ngự Thất Khê
Công Đồng Bắc Lệ lại về Suối Lân
Tiên cô mới thử lòng trần
Ai mà biết đến muôn phần tốt tươi
Còn ai bỡn cợt trêu cười
Lá han cô xát cho người hay ra
Sám hối cô sẽ truyền tha
Bây giờ mới biết cô đà anh linh
Phép cô thưởng phạt nghiêm minh
Có công cô thưởng tội hình không tha
Cô truyền sơn động các tòa
Thổ Mường các bản đàn ca vang lừng
Đầu sông cho đến cửa rừng
Ngàn măng, nương sắn đến từng đồi sim
Ai mà bảy nổi ba chìm
Cô thương lại để trong tâm trong lòng
Còn ai vất vả long đong
Có cô Năm Suối chấm đồng làm tôi
Hoa tươi cô hái trên đồi
Ban cho các ghế muôn người nhất tâm
Người thời có phúc có phần
Có lòng cô sẽ bắc cân cho đều
Hội vui dâng bản văn chầu
Thanh bông hoa quả đảo cầu cô Năm
Cô về ngự cảnh Suối Lân
Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường

VĂN CÔ SÁU
Đệ tử con dâng bài văn tấu
Cung thỉnh mời cô Sáu sơn trang
Đền thờ lập ở trên ngàn
Lô xô đá mọc ngổn ngang mấy tầng
Nước suối chảy rì rầm róc rách
Cá lượn mình luồn lách dưới khe
Đền cô cây mọc xum xuê
Lối lên sông Hoá lối về Suối Ngang
Cảnh Chín Tư trên ngàn lồng lộng
Lục Cung Từ thượng đẳng tối linh
Cnàg thêm nức tiếng thơm danh
Trừ tà trị bệnh cứu sinh cho đời
Tiên cô Sáu vâng lời Mẫu Thượng
Hái thuốc tiên độ lượng nơi nơi
Nón xanh đủng đỉnh lên đồi
Chân quấn xà cạp chiếc gùi trên vai
Thật ưa ngắm đôi tay vòng bạc
Thẳng đường ngôi mườn mượt tóc mây
Da ngà vẻ ngọc hây hây
Môi trầu cắn chỉ vẻ đầy khuôn trăng
Nở nụ cười hàm răng rưng rức
Má hây hây sực nức hương bay
Áo lam ngắn vạt rộng tay
Long lanh đáy nước tóc mây hoa cài
Bước khoan thai lên hầu Mẫu Thượng
Sớ trạng dâng kính ngưỡng Tam Toà
Mẫu yêu cô Sáu nết na
Độ cho đệ tử gần xa yên lành
Tính đành hanh trên đời có một
Kẻ gian tà nhất mực không tha
Thư phù luyện ấn canh ba
Canh tư đốt đuốc vào ra cửa rừng
Cất tiếng hú khắp rừng im bặt
Rước Mẫu hoa rắc hang sâu
Mẫu sai cô Sáu theo hầu
Tay cầm nhành quạt đứng hầu một bên
Đức Mẫu Thượng chỉ lên đỉnh núi
Cô vâng lời vượt suối băng ngàn
Tới đâu cầm thú reo vang
Voi quỳ hổ phục bên đàng cô đi
Tiếng tử quy bên đồi gọi bạn
Gà gáy rừng gọi sáng năm canh
Hái hoa trẩy quả vin cành
Hái tài hái lộc lấy danh cho đồng
Trốn hiên mai cành hồng thấp thoáng
Cô Sáu Ngàn đã đáng Mẫu yêu
Đêm ngày khăn túi nâng niu
Phấn son trang điểm dập dìu vào ra
Chúa tiên trâm giắt hài hoa
Tay đàn miệng đọc xướng ca dịu dàng
Tóc mây mườn mượt vấn ngang
Chân đi dịu dàng yểu điệu nết na
Vui về trăm thức bông hoa
Chân chim bóng cá giang khê hữu tình
Vui về tiếng thổ tiếng kinh
Giọng mường giọng mán xinh xinh dịu dàng
Danh tiếng đồn cô sáu khôn ngoan
Thần thông cô học sơn trang phép nhà
Đừong về hữu lũng bao xa
Thanh sơn thủy tú vào ra tháng ngày
Lầu hồng phủ tía đông tây
Có phen nương gió cưỡi mây bay về
Động Đình bát hải thủy tề
Chiếc thoai cô sáu chèo về khoan khoan
Bát muôn lá ngọc cành vàng
Nam thanh nữ tú đảm đang chấm đồng
Kén người má phấn lưng ong
Nỗi nhầm cô quở hình dong võ vàng
Mẫu sai cô cứu bệnh trần gian
Bệnh nào cũng khỏi bình an tức thì
Khỏi rồi cô chả lấy chi
Lấy một quả núi cùng thì chiếc thoi
Núi thời có cả thú vui
Có hoa có cỏ có người sơn trang
Thoi thời sắp đặt gọn gàng
Cô về tiến mẫu sơn trang cửa rừng
Tiên cô gốc tích người nùng
Danh thơm lừng lẫy khắp vùng Chín Tư
Thỉnh cô trắc giáng linh từ
Khuông phù đệ tử thiên thu thọ trường

VĂN THỈNH CÔ BẢY
Thỉnh mời cô Bảy Tiên La
Đêm ngày hầu cận bơ tòa Mẫu Vương
Dung nghi cốt cách lạ thường
Tuyết thua da trắng mây nhường tóc xanh
hoặc là
Thỉnh mời Cô Bảy Tiên La
Thái Nguyên,Mỏ Bạch vào ra sớm chiều
hoặc
Trên ngàn trùng gió nam hây hẩy
Cung thỉnh mời Cô Bảy Kim Giao

VĂN CÔ TÁM
Trên Ba Bông dưới lại Thác Hàn,
Ai lên Phong Mục lại sang đồi chè
Đền thờ trướng rủ màn che
Có tiên cô tám hái chè trên non
Lắng nghe chim hót véo von
Có tiên cô tám hái chè non trên ngàn
Lá chè làm thuốc làm thang
búp chè trị bệnh trần gian cô cứu người
Khô cằn cô lại cho tươi
Tay cô vun xới cho đời nở hoa
Đầu non thỏ lặn ác tà
Lẵng hoa cô quảy đường xa đi về
Gập ghềnh trăm suối ngàn khe
Thác Hàn ,Phong Mục lối về Đền Cô
Đồi Chè ,cây thị nhấp nhô
Lối sang Cẩm Thủy lối vô Đò lèn
Minh Tân phố Đò Lèn tên đặt
Phủ Hà Trung là đất Thanh hoa
Có Cô Tám Thượng hay là
Nơi gần kính trọng nơi xa lai hàng
Chốn đền Hàn cô vào khâm mệnh
Mẫu ban quyền cô được quản cai
Vào ra áo thắm thơ bài
Tay đeo vòng bạc chân hài thêu hoa
Cô cất giọng mường giọng mán reo ca
Líu lô giọng thổ ngân nga giọng mèo
Rừng già ,nước chảy suối reo
Cây xanh rẽ lối ,đường đèo quanh co
Bốn màu ngoạn cảnh ngao du
Khi chơi Thiên Bản,Đông Phù,Giáp Ba
Có phen Cô nhớ quê nhà
Đò lèn Phong Mục thượng tòa quỳ tâu
Ngự thuyền rồng dạo chơi thủy đạo
Đua tiếng hò tiêng sáo xênh xang
Khi vui bắt bướm gảy đàn
Mặt trời đương lặn nắng vàng nhạt phai
Bên mình túi vóc dao quai
Lược cài trâm giắt tóc mai dịu dàng
Thỉnh cô chứng giáng đàn tràng
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường

VĂN CÔ CHÍN
(Bản 1)
Nguyên xưa giá ngự đền Sòng
Quyền cai cửu tỉnh hầu trong bơ tòa
Cây sung cô lấy làm nhà
Cây doi làm cửa trông ra ngoài đền
Thanh Hoa cảnh lạ vô biên
Đời vua Minh Mệnh lập đền thờ ngay
Mẫu thời ngự chín tầng mây
Cô nay mắc võng ngự rầy cây sung
Âm dưong có mạch giao thông
Chín mươi chín giếng công đồng chảy ra
Đền thờ đừong cái vô qua
Lối vào Thanh Hóa lối ra Ninh Bình
Đồi ngang sơn thủy hữu tình
Đôi bên Long hổ đua tranh chầu vào
Vốn xưa cô ngự Thiên Tào
Bởi sa chén ngọc cung cao đế đình
Cho nên cô mới giáng sinh
Tuổi vừa tám chín gia hình còn thơ
Trần gian uốn lữoi đong đưa
Ai mà không biết tình cô khó chiều
Có khi cô ngự cây kiêu
Ai đi đến đấy ra điều đơn sai
Cô về tâu mẫu thiên đài
Thu giam hồn phách bỏ ngoài giang tân
Làm cho mê mẩn tâm thần
Làm cho chuyển động tấm thân mơ màng
Biết ra phải đến kêu van
Cô tha thời được bình an lại lành
Tiên cô có phép tàng hình
Sai năm quan tướng lôi đình ở trong
Phép cô lục trí thần thông
Cô ảnh đầu đồng xem bói được minh
Ai mà lễ bái tâm thành
Việc gì cô cũng chứng minh phán truyền
Dù ai tiến cúng về đền
Mùi hương thấu đến tự nhiên cô về
Hương xông thơm ngát bốn bề
Ngự đồng truyền phán việc gì chẳng sai
Ai mà xem bói cầu tài
Cùng trong gia sự chẳng sai chút nào
Âm dương phần mộ thấp cao
Cô nay soi xét việc nào chẳng sai
Phép cô linh ứng đại tài
Tam tòa lục bộ khâm sai động đình
Dù ai đổi số nhân sinh
Tuy rằng chữ thập cải hình chữ thiên
Phúc cho vô lượng vô biên
Sai năm quan tướng về miền cây thông
Có khi cô hiện thung dung
Dạo chơi khắp hết đàng trong đàng ngoài
Khi cô ngự cảnh bồng lai
Gỉa người thục nữ trêu người tình nhân
Cát đằng duyên hợp tấn tần
Dong chơi khắp hết hải thần ngao du
Khi về cực lạc tây cù
Phủ Nghĩa cho đến Đông phù giáp ba
Phủ Giầy chốn ấy bao xa
Lên tâu xuống rộng vào ra vẹn mười
Có khi bién hiện ra ngừoi
Thảnh thơi cô lại ngự đồi cây thông
Đàng ngoài cho chí đàng trong
Ai mà biết đến cô Sòng độ cho
Làm tôi đệ tử thánh cô
Dâng văn sự tích thỉnh cô giúp đền

Bản 2:
Gió thu thoảng ngát hương lan
Trăng soi chín giếng nước vàng long lanh
Thanh hoa sơn thuỷ hữu tình
Có cô Chín Giếng anh linh khác thường
Xinh thời hầu cận Mẫu Vương
Dọn hàng quán mát âm dương núi Sòng
Cầm đàn luyện khúc năm cung
Gọi hồn non nước dục lòng thế nhân
Cung thương gió Sở mây Tần
Hồ cầm vọng nguyệt hoa xuân mỉm cươi
Sự lòng cố quốc đầy vơi
Sông thu nước chảy thuyền xuôi ngược dòng
Xế chiều sương tản tuyết đông
Cóng hồ tạm biệt tạ lòng quân vương
Líu lo chim én gọi đàn
Ử ơ tiếng vượn gọi con canh trường
Sáng trời gà gáy tan sương
Còn vang khúc nhạc canh trường đầy vơi
Tuy rằng theo Mẫu về trời
Anh linh xuất hiện núi đồi Thanh Hoa
Cây sung cô lấy làm nhà
Cây lan cổ thụ lắm hoa nhiều cành
Đền cô sơn thuỷ hữu tình
Đôi bên long hổ đua tranh chầu vào
Minh đường tụ thuỷ hợp giao
Cây si cô mắc võng đào hoạ ca
Tháng hai nô nức gần xa
Rước vào Ba Dội rước ra đền Sòng
Âm dương đôi mạch giao thông
Chín mươi chín giếng công đồng chảy ra
Giữa đường chính sứ người qua
Trăng thanh gió mát hiện ra bán hàng
Ninh Bình,Thanh Hoá,Nghệ An
Kẻ vô cầu tự rưóc chân nhang về thờ
Lòng người như nuớc mùa thu
Thấm nhuần cây cỏ bốn mùa tốt xanh
Tay tiên tỉa lá vin cành
Hoa tươi quả chín để dành đời sau
Chân cô lả bước tới đâu
Mở đường nhân nghĩa bắc cầu vinh hoa
Nón buồm vai quẩy lẵng hoa
Khi vào xứ Huế khi ra Bắc thành
Bóng hồng đủng đỉnh non xanh
Trăng in đáy nước long lanh suối vàng
Gót tiên dong duổi dặm ngàn
Hoa phô sắc tím lục lam da trời
Lòng trần đục lắm ai ơi
Vô duyên hồ dễ mấy người gặp tiên
Vì dân đã nặng lời nguyền
Bể sầu chưa cạn cõi tiên chưa về
Cô vân ảm đạm chiều hè
Muôn dân thành thị thôn quê ơn người
Anh hùng nữ kiệt ai ơi
Linh uy quét sạch bầu trời sáng trong
Hồng dương rực rỡ tây đông
Trăng sao vằng vặc bể trong muôn đời
Thắp hương khấn nguyện Phật Trời
Nôm ra kính chúc mấy lời văn ca
Cô về trắc giáng điện toà
Đem nước chín giếng ban ra mọi người
Lòng trần đã rửa sạch rồi
Tu nhân tích đức muôn đời hiển vinh