Dĩ hoả vi Thần thuỷ vi Tịnh
Tâm bản tàng tâm tâm vi chí
Tinh bị nhi hậu Thần phương sinh
(Con người ta vốn tiềm năng ở Tinh - Thần, Thần sắc người ta chủ về hỏa, trí tuệ con người ta chủ về thủy, hoả căn bản tàng ở tim nên tim chủ về ý chí, Tinh được đầy đủ rồi sau đó Thần mới sinh. Trương Tử Phòng viết: Thần Sắc hao tán chỉ vì Tinh dục vô độ.
Thần sinh nhi hậu Hình phương bị
Hình bị nhi hậu Sắc phưong minh
Thị tri Sắc tuỷ Hình sở sinh
Khí nải tuỷ Thanh các hữu Hình
(Thần Sắc toàn đủ rồi thì hình hài bên ngoài mới sáng rõ, Hình mà rõ thỉ các nét trên khuôn mặt không bị nhợt nhạt, xưa nay đều căn cứ Sắc để định Hình, Khí - Sắc tuỳ theo âm thanh, âm thanh nghe thấy mà có hình riêng biệt.)
Hữu Hình bất như hữu Cốt
Hữu Cốt bất như hữu Thần
Hữu Thần tranh như hữu Khí
Thần chi đắc khí vượng ư Xuân
(Đoạn này luận về Hình dáng tổng thể, tức là hình dáng nét mặt tuy đẹp nhưng xương cốt bị lệch thì thành phá cách. Tuy là người có cốt dị tướng cũng không bằng người có thần khí tốt, Thần và Khí phải luôn đi cùng với nhau, Vào mùa Xuân Thàn – Khí vượng chủ cơ thể mạnh khoẻ, còn ngược lại là người có bệnh)
Đại bộ Thần Khí phú ư nhân
Thần Khí nhược tụ nhân nhược đăng
Thần an tự nhiên thân khả thực
Tụ tinh nhiên hậu đăng phương minh
(Thần Khí giống như ngọn đèn dầu chiếu sáng con người ta, Thần an rồi thì Tinh mới có thể có thực. Dầu mà trong thì ngọn đèn mới chiếu sáng được rực rỡ)
Dạ túc thử tâm như mịch mịch
Nhật cư ư hôn giác tinh tinh
Hữu thời hựu hữu thanh trung trọc
Hữu thời hựu hữu trọc trung thanh
(Tâm Thần con người ta thường tàng ẩn lúc ban đêm, Điều này xem xét qua cách ngủ. Ban ngày phải biết nhìn vào trong mắt xem Thần - Sắc Sáng hay Tối, có lúc Thần Sắc sáng ẩn trong tối và ngược laịi)
Canh kiêm phong vận kế số tang
Toạ cữu ngưng nhiên lực chuyển cường
Như thử chi nhân thâm lập sự
Khinh phù thiển bạc tiện tầm thường
(Cần phải xem về cách ngồi theo thời số (cách ăn mặc), những người ngồi lâu mà im lăng mà không thấy di chuyển mấy đó là những người mang ý chí, tham lập công danh, sự nghiệp. Cách ngồi mà trông lạnh lẽo cô đơn thì chỉ là hạng tầm thường trong thiên hạ)
Kỳ thứ canh khán Hình dự Cốt
Cốt tế Bì phu ôn nhi hoạt
Yếu quan sinh tựu dự mạt tựu
Thí hữu thí sinh trung khả cữu
(Điều căn bản là xem tương quan giữa Hình dáng và Xương Cốt, Xương Cốt nhỏ mà da dày thì cần xem thêm về cách ăn uống mới biết được con người có tham hay không tham)
Hoặc nhiên mạc hiếu kỉ tiên doanh
Hoa mạc khai nhi thực kỉ sinh
Lão nhân bất dục y hậu sinh
Lão giả ứng tu yếu lão thành
(Đây là cách xem cốt cách ở thuở thiếu niên, tượng điềm ví như bong hoa nở sớm chưa chắc có quả ngọt. Người già không muốn giống như lớp trẻ, người già cần phải theo cách của người già mới là thành công.)
(còn tiếp)