Tuệ Trung Thượng Sĩ

安定時節

生死由來罷問程，
因緣時節自然成。
山雲也有出山勢，
澗水終無投澗聲。
歲歲花隨三月笑，
朝朝雞向五更鳴。
阿誰會得娘生面，
始信人天總假名。


An định thời tiết
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Sinh tử do lai bãi vấn trình,
Nhân duyên thời tiết tự nhiên thành.
Sơn vân dã hữu xuất sơn thế,
Giản thuỷ chung vô đầu giản thanh.
Tuế tuế hoa tuỳ tam nguyệt tiếu,
Triêu triêu kê hướng ngũ canh minh.
A thuỳ hội đắc nương sinh diện,
Thuỷ tín nhân thiên tổng giả danh.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

THỜI TIẾT AN ĐỊNH

Sanh tử do đâu chớ hỏi han
Nhân duyên thời tiết tự nhiên thành.
Mây núi nào không thế mây núi
Nước khe đâu có tiếng đổ ghềnh.
Năm tháng hoa tùy xuân nở nụ
Đêm đêm gà gáy lúc canh năm.
Ai hay nhận được gương mặt mẹ
Mới hiểu trời người thảy giả danh.

偶作（堂中端座寂無言）

堂中端座寂無言，
閑看崑崙一縷煙。
自是倦時心自息，
不關攝念不關禪。


Ngẫu tác (Đường trung đoan toạ tịch vô nghiên)
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Đường trung đoan toạ tịch vô nghiên (ngôn),
Nhàn khán Côn Luân nhất lũ yên.
Tự thị quyện thời tâm tự tức,
Bất quan nhiếp niệm bất quan thiền.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

CHỢT HỨNG

Trong nhà ngồi thẳng lặng không lời
Nhàn ngắm Côn Luân mảnh khói trôi.
Đến khi nghe nhọc tâm liền bặt
Chẳng cần nhiếp niệm chẳng cần thiền.

示修西方輩

心內彌陀紫磨軀，
東西南北法身周。
長空只見孤輪月，
剎海澄澄夜漫秋。


Thị tu Tây Phương bối
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Tâm nội Di Đà tử ma khu,
Đông tây nam bắc pháp thân chu.
Trường không chỉ kiến cô luân nguyệt,
Sát hải trừng trừng dạ mạn thu.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

BẢO TU NGHIỆP TÂY PHƯƠNG

Thân báu Di-đà ở nội tâm
Đông Tây Nam Bắc pháp thân trùm.
Bầu trời chỉ thấy vầng trăng lẻ
Trong vắt đêm thu cả biển chùa.

入塵

迢迢闊步入塵來，
黃色眉頭鼎鼎開。
北里憂遊投馬腹，
東家散誕入驢胎。
金鞭打趁泥牛走，
鐵索牽抽石虎回。
自得一朝風解凍，
百花仍舊淚春臺。


Nhập trần
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Thiều thiều khoát bộ nhập trần lai,
Hoàng sắc my đầu đỉnh đỉnh khai.
Bắc lý ưu du đầu mã phúc,
Đông gia tán đản nhập lư thai.
Kim tiên đả sấn nê ngưu tẩu,
Thiết sách khiên trừu thạch hổ hồi.
Tự đắc nhất triêu phong giải đống,
Bách hoa nhưng cựu lệ xuân đài.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

VÀO CÁT BỤI

Xăm xăm cất bước vào bụi đời
Vàng óng đầu mi, mở khơi khơi.
Xóm bắc rong chơi vào bụng ngựa
Nhà đông cười nói nhập thai lừa.
Roi vàng đánh đuổi trâu đất chạy
Dây sắt lôi đầu cọp đá về.
Rồi một ngày mai băng giá hết
Trăm hoa như cũ rộn xuân đài.

物不能容

躶國欣然便脫衣，
禮非亡也俗隨宜。
金穿禿嫗為懸杙，
明鏡盲人作蓋卮。
玉操入琴牛不聽，
花粧瓔珞象何知。
吁嗟一曲玄中妙，
合把黃金鑄子期。


Vật bất năng dung
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Khoả quốc hân nhiên tiện thoát y,
Lễ phi vô dã, tục tuỳ nghi.
Kim xuyên thốc ẩu vi huyền dặc,
Minh kính manh nhân tác cái chi.
Ngọc tháo nhập cầm ngưu bất thính,
Hoa trang anh lạc tượng hà tri.
Hu ta nhất khúc huyền trung diệu,
Hợp bả hoàng kim chú Tử Kỳ.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

VẬT KHÔNG TÙY NGƯỜI

Ở xứ lõa thân cởi áo đi
Phải đâu bỏ lễ, chỉ tùy nghi.
Trâm vàng mụ sói treo làm móc
Gương báu lão mù lấy đậy ly.
Trâu chẳng thèm nghe đàn ngọc tháo
Hoa trang anh lạc, voi biết gì.
Hỡi ôi! Một khúc đàn huyền diệu
Nên lấy vàng ròng đúc Tử Kỳ.

心王

心王無相亦無形，
眼似驪珠也不明。
欲識這般真面目，
呵呵日午打三更。


Tâm vương
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Tâm vương vô tướng diệc vô hình,
Nhãn tự ly châu dã bất minh.
Dục thức giá ban chân diện mục,
Ha ha nhật ngọ đả tam canh.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

TÂM VƯƠNG

Tâm vương không tướng cũng không hình
Mắt tợ ly châu vẫn chẳng minh.
Muốn biết loại này chân diện mục
Ha! ha! giữa ngọ là canh ba.

柱杖子

日日杖持在掌中，
忽然如虎又如龍。
拈來卻恐山河碎，
卓起還妨日月籠。
三尺雙林何處有？
六環地藏快難逢。
縱饒世道崎嶇甚，
不奈從前勃窣翁。


Trụ trượng tử
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Nhật nhật trượng trì tại chưởng trung,
Hốt nhiên như hổ hựu như long.
Niêm lai khước khủng sơn hà toái,
Trác khởi hoàn phương nhật nguyệt lung.
Tam xích Song Lâm hà xứ hữu?
Lục hoàn Địa Tạng khoái nan phùng.
Túng nhiêu thế đạo kỳ khu thậm,
Bất nại tòng tiền bột tốt ông.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

CÂY GẬY

Ngày một trong tay nương gậy rong
Bỗng dưng như cọp cũng như rồng.
Nắm lên lại ngại núi sông nát
Quơ gậy e rằng trời, trăng mờ.
Ba thước Song Lâm chỗ nào có
Sáu khoen Địa Tạng ưa khó tầm.
Dù cho thế đạo gai chông lắm
Chẳng nệ từ xưa lão chập chùng.

照身

焦頭爛額被金袍，
五七年間是廠槽。
縱也超群兼拔萃，
一回放下一回高。


Chiếu thân
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Tiêu đầu lạn ngạch bị kim bào,
Ngũ thất niên gian thị xưởng tào.
Túng dã siêu quần kiêm bạt tuỵ,
Nhất hồi phóng hạ nhất hồi cao.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

CHIẾU THÂN

Cháy đầu dập trán mặc kim bào
Năm bảy năm qua kiếp ngựa mao.
Ví thực siêu quần cùng xuất chúng
Một lần buông xuống một lần cao.

萬事歸如

從無現有有無通，
有有無無畢竟同。
煩惱菩提元不二，
真如妄念總皆空。
身如幻鏡業如影，
心若清風性若蓬。
休問死生魔與佛，
眾星拱北水潮東。


Vạn sự quy như
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Tòng vô hiện hữu, hữu vô thông,
Hữu hữu vô vô tất cánh đồng.
Phiền não bồ đề nguyên bất nhị,
Chân như vọng niệm tổng giai không.
Thân như huyễn kính nghiệp như ảnh,
Tâm nhược thanh phong tính nhược bồng.
Hưu vấn tử sinh ma dữ Phật,
Chúng tinh củng bắc thuỷ triều đông.


Hoà Thượng Thích Thanh Từ dịch:

MUÔN VIỆC VỀ NHƯ

Từ không hiện có, có không thông
Có có không không rốt cuộc đồng.
Phiền não Bồ-đề vốn chẳng khác
Chân như vọng niệm thảy đều không.
Thân như cảnh huyễn, nghiệp như bóng
Tâm tợ gió đưa, tánh tợ bồng.
Đừng hỏi tử sanh, ma với Phật
Các sao hướng Bắc, nước về Đông.

養真

衰颯形骸豈足云，
非關老鶴避雞群。
千青萬翠迷鄉國，
海角天頭是養真。


Dưỡng chân
Tuệ Trung Thượng Sĩ

Suy táp hình hài khởi túc vân,
Phi quan, lão hạc tị kê quần.
Thiên thanh vạn thuý mê hương quốc,
Hải giác thiên đầu thị dưỡng chân.


Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:

DƯỠNG CHÂN
Thân hình suy yếu kể đủ chăng?
Hạc lão tránh gà việc chẳng can.
Ngàn xanh muôn tía lầm hương quốc
Góc biển chân trời để dưỡng chân.