凡聖不異
身從無相本來空，
幻化分差成二見。
我人似露亦似霜，
凡聖如雷亦如電。
功名富貴等浮雲，
身世光陰若飛箭。
瞥起星兒憎愛情，
似覓饅頭而棄麵。
眉毛尖橫鼻孔垂，
佛與眾生都一面。
孰是凡兮孰是聖，
廣劫搜尋沒根性。
非心無是亦無非，
無見非邪也非正。
廣額屠兒果願王，
慶喜比丘功德聖。
覺他覺自拔迷途，
遍界清涼甦熱病。
君不見：
前失者是阿誰？
後得者又是誰？
兩這般心一般命。
到頭八萬四千陀羅尼之法門，
同聶入如來廣大圓智之鏡。
咄！
Phàm thánh bất dị
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thân tòng vô tướng bản lai không,
Huyễn hoá phân sai thành nhị kiến.
Ngã nhân tự lộ diệc tự sương,
Phàm thánh như lôi diệc như điện.
Công danh phú quý đẳng phù vân,
Thân thế quang âm nhược phi tiễn,
Miết khởi tinh nhi tăng ái tình.
Tự mịch man đầu nhi khí miến.
Mi mao tiêm hoành tỵ khổng thuỳ,
Phật dữ chúng sinh đô nhất diện.
Thục thị phàm hề thục thị thánh?
Quảng kiếp sưu tầm một căn tính.
Phi tâm vô thị diệc vô phi,
Vô kiến phi tà dã phi chính.
Quảng Ngạch đồ nhi Quả nguyện vương,
Khánh Hỷ tỷ khâu công đức thánh.
Giác tha giác tự bạt mê đồ,
Biến giới thanh lương tô nhiệt bệnh.
Quân bất kiến,
Tiền thất giả thị a thuỳ?
Hậu đắc giả hựu thị thuỳ?
Lưỡng giá ban tâm nhất ban mệnh.
Đáo đầu bát vạn tứ thiên đà-la-ni chi pháp môn,
Đồng nhiếp nhập Như Lai quảng đại viên trí chi kính.
Đốt!
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
PHÀM THÁNH KHÔNG HAI
Thân từ vô tướng xưa nay không
Huyễn hóa phân chia thành nhị kiến.
Ta, người như móc cũng như sương,
Phàm, Thánh như sấm cũng như chớp.
Công danh phú quí đồng mây trôi
Năm tháng đời người dường tên bắn.
Chút tình thương ghét chợt dấy lên
Khác nào bỏ bột đi tìm bánh.
Mày ngang mũi dọc cũng như nhau
Phật với chúng sanh không khác mặt.
Ai là phàm chừ ai là Thánh
Nhiều kiếp kiếm tìm không căn tánh.
Không tâm chẳng thị cũng chẳng phi,
Chẳng kiến không tà cũng không chánh.
Đồ tể Quảng Ngạch thành nguyện vương
Tỳ-kheo Khánh Hỷ công đức thánh.
Tự giác giác tha độ đường mê
Khắp cõi mát lành không nóng bức.
Anh thấy chăng
Người mất trước đó là ai?
Người được sau đó là ai?
Hai tâm sai khác một dòng mạng.
Rốt cuộc tám muôn bốn ngàn pháp môn đà-la-ni.
Đồng nhiếp vào gương trí rộng lớn tròn đầy Như Lai.
Chao!
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Nội qui chuyên mục
Không tranh luận về chính trị và tôn giáo
Không tranh luận về chính trị và tôn giáo
Tuệ Trung Thượng Sĩ
示學
學者紛紛不奈何，
徒將瓴甋苦相磨。
報君休倚他門戶，
一點春光處處花。
Thị học
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Học giả phân phân bất nại hà,
Đồ tương linh đích khổ tương ma.
Báo quân hưu ỷ tha môn hộ,
Nhất điểm xuân quang xứ xứ hoa.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
BẢO HỌC GIẢ
Học giả rối bời biết là sao
Luống đem gạch ngói uổng công mài.
Bảo anh thôi chớ nương cửa khác
Một điểm ánh xuân chốn chốn hoa.
學者紛紛不奈何，
徒將瓴甋苦相磨。
報君休倚他門戶，
一點春光處處花。
Thị học
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Học giả phân phân bất nại hà,
Đồ tương linh đích khổ tương ma.
Báo quân hưu ỷ tha môn hộ,
Nhất điểm xuân quang xứ xứ hoa.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
BẢO HỌC GIẢ
Học giả rối bời biết là sao
Luống đem gạch ngói uổng công mài.
Bảo anh thôi chớ nương cửa khác
Một điểm ánh xuân chốn chốn hoa.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
自題
秋光有筆莫形容，
激目山河處處同。
一派曹溪寒湛湛，
千年熊耳碧叢叢。
燈籠撞破金剛圈，
露柱渾吞栗棘蓬。
欲式箇中端的意，
新羅夜半日頭紅。
Tự đề
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thu quang hữu bút mạc hình dung,
Khích mục sơn hà xứ xứ đồng.
Nhất phái Tào Khê hàn trạm trạm,
Thiên niên Hùng Nhĩ bích tùng tùng.
Đăng lung chàng phá kim cương quyển,
Lộ trụ hồn thôn lật cức bồng.
Dục thức cá trung đoan đích ý,
Tân La dạ bán nhật đầu hồng.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
TỰ ĐỀ
Ánh thu có bút khó hình dung
Mắt ngắm núi sông chốn chốn đồng.
Một mạch Tào Khê lạnh ngăn ngắt
Ngàn năm Hùng Nhĩ biêng biếc tùng.
Lồng đèn đập phá Kim cang khóa
Cột cái nuốt ngon gai góc trong.
Muốn biết trong đây ý đích thực
Tân La đêm giữa mặt trời hồng.
秋光有筆莫形容，
激目山河處處同。
一派曹溪寒湛湛，
千年熊耳碧叢叢。
燈籠撞破金剛圈，
露柱渾吞栗棘蓬。
欲式箇中端的意，
新羅夜半日頭紅。
Tự đề
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thu quang hữu bút mạc hình dung,
Khích mục sơn hà xứ xứ đồng.
Nhất phái Tào Khê hàn trạm trạm,
Thiên niên Hùng Nhĩ bích tùng tùng.
Đăng lung chàng phá kim cương quyển,
Lộ trụ hồn thôn lật cức bồng.
Dục thức cá trung đoan đích ý,
Tân La dạ bán nhật đầu hồng.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
TỰ ĐỀ
Ánh thu có bút khó hình dung
Mắt ngắm núi sông chốn chốn đồng.
Một mạch Tào Khê lạnh ngăn ngắt
Ngàn năm Hùng Nhĩ biêng biếc tùng.
Lồng đèn đập phá Kim cang khóa
Cột cái nuốt ngon gai góc trong.
Muốn biết trong đây ý đích thực
Tân La đêm giữa mặt trời hồng.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
澗底松
最愛青松種幾年，
休嗟地勢所居偏。
棟樑未用人休怪，
野草閒花滿目前。
Giản để tùng
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Tối ái thanh tùng chủng kỷ niên,
Hưu ta địa thế sở cư thiên.
Đống lương vị dụng nhân hưu quái,
Dã thảo nhàn hoa mãn mục tiền.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
CỘI TÙNG ĐÁY KHE
Rất thích tùng xanh trồng mấy niên
Chớ than thế đất khiến tùng nghiêng.
Cột rường chưa dụng người đừng lạ
Cỏ nội hoa ngàn mắt hiện tiền.
最愛青松種幾年，
休嗟地勢所居偏。
棟樑未用人休怪，
野草閒花滿目前。
Giản để tùng
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Tối ái thanh tùng chủng kỷ niên,
Hưu ta địa thế sở cư thiên.
Đống lương vị dụng nhân hưu quái,
Dã thảo nhàn hoa mãn mục tiền.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
CỘI TÙNG ĐÁY KHE
Rất thích tùng xanh trồng mấy niên
Chớ than thế đất khiến tùng nghiêng.
Cột rường chưa dụng người đừng lạ
Cỏ nội hoa ngàn mắt hiện tiền.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
題精舍
踏著關頭未剎那，
縱橫放語札伽陀。
年來筆嘴無端甚，
三界如來不奈何。
Đề tinh xá
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Đạp trước quan đầu vị sát-na,
Tung hoành phóng ngữ trát già đà.
Niên lai bút chuỷ vô đoan thậm,
Tam giới Như Lai bất nại hà.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ Dịch:
ĐỀ TINH XÁ
Bước đến cổng chùa chửa phút giây
Dọc ngang kệ tụng viết xong ngay.
Năm sang ngọn bút sao sắc lắm
Ba cõi Như Lai chẳng thế này.
踏著關頭未剎那，
縱橫放語札伽陀。
年來筆嘴無端甚，
三界如來不奈何。
Đề tinh xá
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Đạp trước quan đầu vị sát-na,
Tung hoành phóng ngữ trát già đà.
Niên lai bút chuỷ vô đoan thậm,
Tam giới Như Lai bất nại hà.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ Dịch:
ĐỀ TINH XÁ
Bước đến cổng chùa chửa phút giây
Dọc ngang kệ tụng viết xong ngay.
Năm sang ngọn bút sao sắc lắm
Ba cõi Như Lai chẳng thế này.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
示眾
世間宜妄不宜真，
真妄之心亦是塵。
要得一高超彼岸，
好參童子面前人。
Thị chúng
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thế gian nghi vọng bất nghi chân,
Chân vọng chi tâm diệc thị trần.
Yếu đắc nhất cao siêu bỉ ngạn,
Hiếu tham đồng tử diện tiền nhân.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
BẢO CHÚNG
Người đời ưa vọng chẳng ưa chân
Chân vọng tâm kia cũng là trần.
Cốt muốn nhảy thẳng lên bờ ấy
Hãy tham đồng tử đang có đây.
世間宜妄不宜真，
真妄之心亦是塵。
要得一高超彼岸，
好參童子面前人。
Thị chúng
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thế gian nghi vọng bất nghi chân,
Chân vọng chi tâm diệc thị trần.
Yếu đắc nhất cao siêu bỉ ngạn,
Hiếu tham đồng tử diện tiền nhân.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
BẢO CHÚNG
Người đời ưa vọng chẳng ưa chân
Chân vọng tâm kia cũng là trần.
Cốt muốn nhảy thẳng lên bờ ấy
Hãy tham đồng tử đang có đây.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
贈純一法師
法身寂滅色身存，
夜靜三更入夢魂。
縱未懮遊禪祖域，
也曾出入法王門。
懶登賢聖無生路，
甘結人天有漏根。
若遇作家談妙旨，
天津何處起猢猻。
Tặng Thuần Nhất pháp sư
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Pháp thân tịch diệt, sắc thân tồn,
Dạ tĩnh tam canh nhập mộng hồn.
Túng vị ưu du Thiền tổ vực,
Dã tằng xuất nhập Pháp vương môn.
Lãn đăng hiền thánh vô sinh lộ,
Cam kết nhân thiên hữu lậu côn (căn).
Nhược ngộ tác gia đàm diệu chỉ,
Thiên Tân hà xứ khởi hồ tôn.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
TẶNG PHÁP SƯ THUẦN NHẤT
Pháp thân tịch diệt, Sắc thân còn
Đêm lặng canh ba vào mộng hồn.
Ví chửa rong chơi Thiền Tổ vực
Cũng từng qua lại Pháp vương môn.
Vô sanh đường Thánh lười tiến bước
Hữu lậu trời người cam kết tròn.
Nếu gặp tác gia bàn diệu chỉ
Thiên Tân bến ấy dấy Hồ tôn.
法身寂滅色身存，
夜靜三更入夢魂。
縱未懮遊禪祖域，
也曾出入法王門。
懶登賢聖無生路，
甘結人天有漏根。
若遇作家談妙旨，
天津何處起猢猻。
Tặng Thuần Nhất pháp sư
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Pháp thân tịch diệt, sắc thân tồn,
Dạ tĩnh tam canh nhập mộng hồn.
Túng vị ưu du Thiền tổ vực,
Dã tằng xuất nhập Pháp vương môn.
Lãn đăng hiền thánh vô sinh lộ,
Cam kết nhân thiên hữu lậu côn (căn).
Nhược ngộ tác gia đàm diệu chỉ,
Thiên Tân hà xứ khởi hồ tôn.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
TẶNG PHÁP SƯ THUẦN NHẤT
Pháp thân tịch diệt, Sắc thân còn
Đêm lặng canh ba vào mộng hồn.
Ví chửa rong chơi Thiền Tổ vực
Cũng từng qua lại Pháp vương môn.
Vô sanh đường Thánh lười tiến bước
Hữu lậu trời người cam kết tròn.
Nếu gặp tác gia bàn diệu chỉ
Thiên Tân bến ấy dấy Hồ tôn.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
戲智遠禪師看經寫義
墨為香餌筆為竿，
學海風波理釣船。
珍重遠公頻下釣，
會獰龍上是驢年。
Hí Trí Viễn thiền sư khán kinh tả nghĩa
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Mặc vi hương nhĩ bút vi can,
Học hải phong ba lý điếu thuyền.
Trân trọng Viễn công tần hạ điếu,
Hội nanh long thượng thị lư niên.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
ĐÙA THIỀN SƯ TRÍ VIỄN XEM KINH GIẢI NGHĨA
Mực mồi thơm ngát, bút làm cần
Biển học sóng đùa, lý là thuyền.
Khen ngợi Viễn Công từng câu thả
Rồng to bắt được, phải năm lừa.
墨為香餌筆為竿，
學海風波理釣船。
珍重遠公頻下釣，
會獰龍上是驢年。
Hí Trí Viễn thiền sư khán kinh tả nghĩa
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Mặc vi hương nhĩ bút vi can,
Học hải phong ba lý điếu thuyền.
Trân trọng Viễn công tần hạ điếu,
Hội nanh long thượng thị lư niên.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
ĐÙA THIỀN SƯ TRÍ VIỄN XEM KINH GIẢI NGHĨA
Mực mồi thơm ngát, bút làm cần
Biển học sóng đùa, lý là thuyền.
Khen ngợi Viễn Công từng câu thả
Rồng to bắt được, phải năm lừa.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
和興智上位侯
禪風無後亦無前，
本體如如只自然。
少室九年無一語，
黃梅半夜假單傳。
心機不掛絲毫念，
口業何勞揀擇言。
為報元君陳處士，
一聲冷雁度霜天。
Hoạ Hưng Trí thượng vị hầu
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thiền phong vô hậu diệc vô tiền,
Bản thể như như chỉ tự nhiên.
Thiếu Thất cửu niên vô nhất ngữ,
Hoàng Mai bán dạ giả đơn truyền.
Tâm cơ bất quải ti hào niệm,
Khẩu nghiệp hà lao giản trạch nghiên (ngôn).
Vị báo nguyên quân Trần xử sĩ,
Nhất thanh lãnh nhạn độ sương thiên.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
HỌA THƠ HƯNG TRÍ THƯỢNG VỊ HẦU
Thiền phong không trước cũng không sau
Bản thể như như sẵn vậy nào.
Thiếu thất chín năm không một tiếng
Hoàng Mai đêm giữa tạm riêng truyền.
Tâm cơ chẳng dính tơ hào niệm
Khẩu nghiệp nhọc gì chọn lựa lời.
Vì bảo Nguyên quân Trần Xử Sĩ
Nhạn khuya một tiếng, hết đêm mù.
禪風無後亦無前，
本體如如只自然。
少室九年無一語，
黃梅半夜假單傳。
心機不掛絲毫念，
口業何勞揀擇言。
為報元君陳處士，
一聲冷雁度霜天。
Hoạ Hưng Trí thượng vị hầu
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Thiền phong vô hậu diệc vô tiền,
Bản thể như như chỉ tự nhiên.
Thiếu Thất cửu niên vô nhất ngữ,
Hoàng Mai bán dạ giả đơn truyền.
Tâm cơ bất quải ti hào niệm,
Khẩu nghiệp hà lao giản trạch nghiên (ngôn).
Vị báo nguyên quân Trần xử sĩ,
Nhất thanh lãnh nhạn độ sương thiên.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
HỌA THƠ HƯNG TRÍ THƯỢNG VỊ HẦU
Thiền phong không trước cũng không sau
Bản thể như như sẵn vậy nào.
Thiếu thất chín năm không một tiếng
Hoàng Mai đêm giữa tạm riêng truyền.
Tâm cơ chẳng dính tơ hào niệm
Khẩu nghiệp nhọc gì chọn lựa lời.
Vì bảo Nguyên quân Trần Xử Sĩ
Nhạn khuya một tiếng, hết đêm mù.
Tuệ Trung Thượng Sĩ
福堂景物
福堂景致已郎當，
賴有禪風習習涼。
籬落簫疏抽筍瘦，
門庭幽邃闢松荒。
未逢時泰賢人出，
且喜林深瑞獸藏。
早晚老天開佛日，
通門桃李弄春光。
Phúc Đường cảnh vật
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Phúc Đường cảnh trí dĩ lang đang,
Lại hữu thiền phong tập tập lương.
Ly lạc tiêu sơ trừu duẩn sấu,
Môn đình u thuý tịch tùng hoang.
Vị phùng thì thái hiền nhân xuất,
Thả hỉ lâm thâm thuỵ thú tàng,
Tảo vãn lão thiên khai Phật nhật,
Thông môn đào lý lộng xuân quang.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
CẢNH VẬT PHƯỚC ĐƯỜNG
Phước Đường cảnh trí chính là đây
Nương ngọn gió thiền mát mẻ thay.
Dậu đổ tiêu sơ măng mọc ốm
Cổng sân tịch mịch rặng tùng gầy.
Chưa gặp thời lành, Hiền Thánh hiện
Khá vui thú quí ẩn rừng này.
Sớm muộn trời già khai Phật nhật
Cửa vào đào lý cợt xuân quang.
福堂景致已郎當，
賴有禪風習習涼。
籬落簫疏抽筍瘦，
門庭幽邃闢松荒。
未逢時泰賢人出，
且喜林深瑞獸藏。
早晚老天開佛日，
通門桃李弄春光。
Phúc Đường cảnh vật
Tuệ Trung Thượng Sĩ
Phúc Đường cảnh trí dĩ lang đang,
Lại hữu thiền phong tập tập lương.
Ly lạc tiêu sơ trừu duẩn sấu,
Môn đình u thuý tịch tùng hoang.
Vị phùng thì thái hiền nhân xuất,
Thả hỉ lâm thâm thuỵ thú tàng,
Tảo vãn lão thiên khai Phật nhật,
Thông môn đào lý lộng xuân quang.
Hòa Thượng Thích Thanh Từ dịch:
CẢNH VẬT PHƯỚC ĐƯỜNG
Phước Đường cảnh trí chính là đây
Nương ngọn gió thiền mát mẻ thay.
Dậu đổ tiêu sơ măng mọc ốm
Cổng sân tịch mịch rặng tùng gầy.
Chưa gặp thời lành, Hiền Thánh hiện
Khá vui thú quí ẩn rừng này.
Sớm muộn trời già khai Phật nhật
Cửa vào đào lý cợt xuân quang.